Πλήρες ή ημίπαχο γάλα για τα παιδιά ;
Γράφει η Χαρά Σκουλαρίκη, Διαιτολόγος – Διατροφολόγος, MSc
Υπεύθυνη λειτουργίας NutriNews.gr
Πηγή: Shelley M Vanderhout et al.: Whole milk compared with reduced-fat milk and childhood overweight: a systematic review and meta-analysis
Το γάλα είναι από τις σημαντικότερες τροφές για τα παιδιά και καταναλώνεται καθημερινά από τη συντριπτική πλειοψηφία των παιδιών ηλικίας 1-3 ετών αλλά και των παιδιών ηλικίας 4-8 ετών ( 88% και 76% αντίστοιχα ) αποτελώντας βασική πηγή ενέργειας, πρωτεϊνών και λιπών.
Κατανοώντας τη σχέση του γάλατος και του λίπους σε αυτό με τον κίνδυνο υπέρβαρου ή παχυσαρκίας έχει εξαιρετικό ενδιαφέρον.
Η Αμερικανική Ακαδημία Παιδιατρικής και η Καναδική Παιδιατρική Εταιρεία συνιστούν τα παιδιά να αλλάζουν το πλήρες γάλα αγελάδας (3,25%) σε μειωμένο γάλα αγελάδας (0,1 έως 2%) από την ηλικία 2 ετών για να περιορίσουν την πρόσληψη λίπους και να ελαχιστοποιήσουν τον κίνδυνο παιδικής παχυσαρκίας.
Σύμφωνα με την Αμερικανική Ακαδημία Παιδιατρικής τα τελευταία 40 χρόνια :
- Η παιδική παχυσαρκία 3πλασιάστηκε
- Η κατανάλωση γάλακτος πλήρες σε λίπους μειώθηκε στο μισό
- Η διαθεσιμότητα γάλακτος πλήρες σε λίπος μειώθηκε κατά 80% (!)
- Οι αγορές γάλακτος με μειωμένη περιεκτικότητα σε λιπαρές ουσίες 3πλασιάστηκαν
Σήμερα, Σχεδόν 1 στα 3 παιδιά της Βόρειας Αμερικής είναι πλέον υπέρβαρα ή παχύσαρκα
Οι συστηματικές ανασκοπήσεις και μετα-αναλύσεις σχετικά με τη σχέση μεταξύ της συνολικής κατανάλωσης γαλακτοκομικών προϊόντων και του σωματικού βάρους των παιδιών έχουν αντιφατικά ευρήματα.
Η υψηλότερη πρόσληψη γάλακτος αγελάδας στα παιδιά σχετίζεται με μεγαλύτερο ύψος και καλύτερη οστική και οδοντική υγεία.
Στη μελέτη των Vanderhout και συνεργατών, μια «τεράστια» συστηματική ανασκόπηση και μετα-ανάλυση με συνολικό τελικό δείγμα 11,484 παιδιά, φαίνεται ότι το λίπος του αγελαδινού γάλακτος, θα μπορούσε να παίξει αρνητικό ρόλο στην ανάπτυξη υπέρβαρου ή παχυσαρκίας.
Δηλαδή, φαίνεται πως η υψηλότερη κατανάλωση λίπους γάλακτος αγελάδας θα μπορούσε να οδηγήσει σε μικρότερη λιπώδη σωματική σύσταση στην παιδική ηλικία!
Τί σημαίνει αυτό…
Έχουν προταθεί αρκετοί μηχανισμοί που θα μπορούσαν να εξηγήσουν γιατί η υψηλότερη κατανάλωση λίπους γάλακτος αγελάδας θα μπορούσε να οδηγήσει σε μικρότερη λιπώδη σωματική σύσταση στην παιδική ηλικία.
Μια θεωρία περιλαμβάνει την αντικατάσταση των θερμίδων του λίπους στο γάλα από λιγότερο υγιεινά τρόφιμα, όπως τα ζαχαρούχα ποτά.
Η κατανάλωση ποτών με υψηλή προσθήκη ζάχαρης έχει συσχετιστεί με αυξημένο κίνδυνο πολύ υψηλού βάρους και παχυσαρκίας κατά τη διάρκεια της παιδικής ηλικίας.
Άλλες θεωρίες περιλαμβάνουν μηχανισμούς κορεσμού, δηλαδή η υψηλότερη κατανάλωση λίπους γάλακτος προκαλεί κορεσμό μέσω της απελευθέρωσης της χολοκυστοκινίνης και του πεπτιδίου 1 τύπου γλυκαγόνης μειώνοντας έτσι την επιθυμία για άλλα θερμιδικά πυκνά τρόφιμα.
Μια άλλη πιθανότητα είναι ότι ο χαμηλότερος κορεσμός από το γάλα με μειωμένη περιεκτικότητα σε λιπαρά θα μπορούσε να οδηγήσει σε αυξημένη κατανάλωση γάλακτος προκαλώντας υψηλότερο σωματικό βάρος σε σχέση με τα παιδιά που καταναλώνουν πλήρες γάλα, όπως παρατηρήθηκε στη μελέτη του Berkey και συνεργατών.
Το λίπος από αγελαδινό γάλα μπορεί να προσφέρει καρδιομεταβολικά οφέλη. Οι τύποι λίπους που βρίσκονται στο αγελαδινό γάλα, συμπεριλαμβανομένου του trans-παλμιτολεϊκού οξέος, θα μπορούσαν να έχουν μεταβολικά προστατευτικό ρόλο. Το υψηλότερο trans-παλμιτελοϊκό οξύ έχει συσχετιστεί με χαμηλότερες συγκεντρώσεις LDL χοληστερόλης και τριγλυκεριδίων στον ορό, υψηλή ινσουλιοευασθησία και υψηλότερη HDL χοληστερόλη σε αρκετές μεγάλες μελέτες ενηλίκων. Ωστόσο, οι δίαιτες που αντικαθιστούν το λίπος γαλακτοπαραγωγής με ακόρεστα λιπαρά οξέα μπορεί επίσης να προσφέρουν καρδιομεταβολική προστασία.
Συμπερασματικά, σύμφωνα με τη μελέτη των Vanderhout και συνεργατών, παρατηρώντας τις διατροφικές συνήθειες των παιδιών υπάρχουν στοιχεία που υποστηρίζουν ότι τα παιδιά που καταναλώνουν πλήρες γάλα σε σύγκριση με το γάλα με μειωμένη περιεκτικότητα σε λιπαρά έχουν χαμηλότερες πιθανότητες υπέρβαρου ή παχυσαρκίας.
Δεν ξέρουμε ακριβώς αν υπάρχει κάποια σχέση αιτιώδους, δηλαδή αν το λίπος στο γάλα επηρεάζει το σωματικό βάρος ή αν το σωματικό βάρος επηρεάζει την κατανάλωση λίπους στο γάλα (πχ οι γονείς με παιδιά πολύ χαμηλού σωματικού βάρους προτιμούν το γάλα πλήρες σε λιπαρά ωστέ να αναπτυχθούν περισσότερο ) .
Εσείς, κρατήστε το εξής: να είστε προσεκτικοί με την ποιότητα γαλακτοκομικών που καταναλώνουν τα παιδιά σας και να αποφύγεται να γίνεστε περιοριστικοί. Θα επανέλθουμε, όμως, με περισσότερες συμβουλές-οδηγίες για τη διατροφή των παιδιών!
Γράφει η Χαρά Σκουλαρίκη, Διαιτολόγος – Διατροφολόγος, MSc
Υπεύθυνη λειτουργίας NutriNews.gr
Πηγή:
Whole milk compared with reduced-fat milk and childhood overweight: a systematic review and meta-analysis
Shelley M Vanderhout, Mary Aglipay, Nazi Torabi, Peter Jüni, Bruno R da Costa, Catherine S Birken, Deborah L O’Connor, Kevin E Thorpe, Jonathon L Maguire
The American Journal of Clinical Nutrition, Volume 111, Issue 2, February 2020, Pages 266–279, https://doi.org/10.1093/ajcn/nqz276
Διαβάστε περισσότερα για τη διατροφή των παιδιών εδώ:
Childhood obesity facts : Centers for Disease Control and Prevention; 2015 ; 2024. http://www.cdc.gov/healthyschools/obesity/facts.htm
Caring for Kids. Feeding your baby in the first year : Canadian Pediatric Society ; 2014 ; [updated 2019]. Available from: http://www.caringforkids.cps.ca/handouts/feeding_your_baby_in_the_first_year
Food-based dietary guidelines in the WHO European region : WHO ; 2003
; [cited 2019]. Available from: http://www.euro.who.int/en/health-topics/disease-prevention/nutrition/publications/technical-documents/dietary-recommendations-and-nutritional-requirements/food-based-dietary-guidelines-in-the-who-european-region