Η υπογονιμότητα έχει δύο όψεις, πολλοί τη θεωρούν ‘’γυναικεία υπόθεση’’, όμως κάτι τέτοιο δεν είναι αληθές. Θα ασχοληθούμε:
Α) με τη ανδρική πλευρά μιας και πολλές μελέτες επιβεβαιώνουν πως και οι άνδρες επωμίζονται σημαντικό μερίδιο της ευθύνης
Β) με τα διατροφικά πρότυπα που μπορεί να ακολουθεί η μέλλουσα μητέρα και πως αυτά επηρεάζουν τη διατροφική της κατάσταση.

Η υπογονιμότητα ορίζεται ως η μη ικανότητα κύησης έπειτα από ένα χρόνο τακτικών επαφών.

Ανδρική υπογονιμότητα
Παράγοντες που συμβάλλουν στην ανδρική υπογονιμότητα είναι οι:
Ακτινοβολία
Κάπνισμα
Κιρσοκήλη
Μόλυνση
Λοίμωξη του ουροποιητικού συστήματος
Περιβαλλοντικοί παράγοντες
Διατροφικές ανεπάρκειες
Οξειδωτικό στρες.

Οι διαταραχές στο σπέρμα που μπορεί να σχετίζονται με την υπογονιμότητα αφορούν:
Μειωμένη συγκέντρωση σπέρματος
Μειωμένη κινητικότητα σπέρματος
Σπέρμα με μη φυσιολογική μορφολογία και
Συνδυασμός των παραπάνω.

Διατροφική συμβολή
Αντιοξειδωτικά
Τα αντιοξειδωτικά μέσα από τον περιορισμό της δραστικότητας των ελευθέρων ριζών συμβάλλουν στην προστασία του σπέρματος.
Θετική είναι η σχέση με:
L – καρνιτίνη και παράγοντες του σπέρματος όπως τη συγκέντρωση, την κινητικότητα και τη μορφολογία.
Συνένζυμο Q10 και τη βελτίωση της κινητικότητας του σπέρματος και της πυκνότητας.
Βιταμίνη C, βιταμίνη Ε και μειωμένη βλάβη στο γενετικό υλικό του σπέρματος
Σελήνιο σε συνδυασμό με Ν- ακέτυλο- κυστεΐνη και ανδρική υπογονιμότητα
Ψευδάργυρος και κινητικότητα όπως και μορφολογία σπέρματος.

Διατροφική κατάσταση της μητέρας
Από την άλλη η διατροφή της μητέρας είναι σημαντική διότι επηρεάζει:
Την ικανότητα σύλληψης και διατήρησης μιας υγιούς εγκυμοσύνης
Τη δημιουργία ενός αποτελεσματικού πλακούντα
Την ανάπτυξη του εγκεφάλου και του σώματος του εμβρύου
Τη δημιουργία επαρκούς και θρεπτικού μητρικού γάλακτος.

Διατροφικά σχήματα
Μελέτες έχουν δείξει πως για τη βελτίωση της γονιμότητας υπάρχουν διαιτητικά σχήματα που μπορούν να συμβάλλουν θετικά.
Μεσογειακή Διατροφή:
Προφίλ διατροφής πλούσια σε:
αντιοξειδωτικά,
φρούτα και λαχανικά (αύξηση περιεκτικότητας φυτικών ινών),
άπαχες επιλογές πρωτεΐνης,
Ω – 3 λιπαρά οξέα από λιπαρά ψάρια,
δημητριακά ολικής αλέσεως και
μονοακόρεστα λιπαρά οξέα από το ελαιόλαδο (κύρια πηγή ελαίου)

Τα οφέλη συγκεντρώνονται στα παρακάτω:
βελτίωση κατάσταση υγείας μητέρας, παραδείγματος χάριν: μείωση ολικής χοληστερόλης και LDL – χοληστερόλης της μητέρας
μείωση του κινδύνου για παχυσαρκία, υπέρταση, ινσουλινοαντίσταση και διαβήτη της μητέρας
μείωση 90% του κινδύνου για πρόωρο τοκετό
μείωση 70% του κινδύνου για διαταραχές ωοθηλακιορρηξίας, σε σχέση με δίαιτες υψηλής περιεκτικότητας σε trans λιπαρά οξέα (βρίσκονται σε υψηλές συγκεντρώσεις στο κόκκινο και επεξεργασμένο κρέας).

Δίαιτα χαμηλού γλυκαιμικού δείκτη
Προφίλ διατροφής με αυξημένη κατανάλωση:
Μονοακόρεστων λιπαρών οξέων
Φυτικής προέλευσης πρωτεΐνες
Φυτικές ίνες
Χαμηλού – γλυκαιμικού δείκτη υδατάνθρακες, όπως όσπρια και λαχανικά χαμηλής περιεκτικότητας σε άμυλο

Οφέλη:
Αύξηση της πιθανότητας γονιμοποίησης
Συμβάλλει στη διαχείριση του διαβήτη κύησης μέσω μείωσης της ανάγκης σε ινσουλίνη και βελτίωσης της κατάστασης γλυκαιμίας της μητέρας
Βελτίωση στη κατάσταση υγείας του βρέφους όσον αφορά ανθρωπομετρικούς δείκτες (βάρος, μήκος) και βιοδείκτες μεταβολικού συνδρόμου (επίπεδα ινσουλίνης, επίπεδα ινσουλινοαντίστασης).

Συμπερασματικά
Η ποιότητα διατροφής του ζευγαριού στην προσπάθεια τους να αποκτήσουν παιδί είναι καίριας σημασίας. Αυτό συμβαίνει διότι με μικρές αλλαγές στον τρόπο ζωής τους μπορεί να βελτιώσουν σημαντικά τη πιθανότητα τόσο επιτυχούς γονιμοποίησης όσο και επιτυχούς έκβαση της εγκυμοσύνης.

Πηγές:
Ahmadi S. et. al., Antioxidant supplements and semen parameters: An evidence based review., Int J Reprod Biomed (Yazd). 2016 Dec;14(12):729-736
Comerford KB. et. al., The Role of Avocados in Maternal Diets during the Periconceptional Period, Pregnancy, and Lactation., Nutrients. 2016 May 21;8(5). pii: E313

Γράφει για το NutriNews.gr η Μαρία Μεντζέλου, Πτυχιούχος Τμήματος Επιστήμης Διαιτολογίας – Διατροφής, Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, Τηλ. 6984515475, email: maria.mentzelou@hotmail.com