Γνωστό και ως νάρδος η φαρμακευτική ή βαλεριανή, η βαλεριάνα χρησιµοποιείται κυρίως για ηρεµιστικούς και κατευναστικούς σκοπούς, καθώς πρόκειται για ένα βότανο µε αγχολυτικές και αντισπασµωδικές ιδιότητες.

Το φυτό

Η βαλεριάνα είναι ανθοφόρο φυτό τυ γένους των Βαλεριανοειδών που απαντάται στην Ευρώπη, την Ασία και τη Βόρεια Αμερική. Στο γένος ανήκουν περίπου 270 είδη, από τα οποία επτά απαντώνται στην ελληνική χλωρίδα

Η ρίζα της αναδύει μία πολύ χαρακτηριστική μυρωδιά που προσελκύει τις γάτες και τα ποντίκια.
Σε μερικές εκδόσεις του μύθου του “Μαγικού Αυλού”, ο γητευτής των ποντικών χρησιμοποιεί βαλεριάνα αντί για φλογέρα!

Το όνομα “Βαλεριάνα” προήλθε από τη λατινική λέξη valere που σημαίνει “υγεία ή δύναμη” και αναφέρεται στην θεραπευτική χρήση του φυτού, αν και υποστηρίζεται ότι μπορεί να αναφέρεται και στη δυνατή του οσμή.

Οι ιδιότητες

Η βαλεριάνα χρησιμοποιείται κυρίως σαν κατευναστικό στην αϋπνία, το άγχος την ανησυχία, δυσκολία στο ξεκίνημα του ύπνου και τη νευρική υπερένταση.
Πρόσφατες φαρμακολογικές μελέτες έδειξαν ότι τα ενεργά συστατικά του φυτού «χρησιμοποιούν» τους ίδιους υποδοχείς με τα βαρβιτουρικά και τις βενζοδιαζεπίνες στον εγκέφαλο, αλλά σίγουρα με διαφορετικό τρόπο, αφού δεν παρουσιάζουν παρενέργειες, δηλαδή πρωινή υπνηλία και έλλειψη συγκέντρωσης.

Η ρίζα του φυτού, αν αποξηρανθεί προσεκτικά, (σε θερμοκρασία χαμηλότερη των 40 βαθμών C), περιέχει ιριδοειδή μονοτερπένια (εποξυ-τριεστέρες) και βαλερινικό οξύ, που θεωρούνται υπεύθυνα για τη φαρμακολογική του δράση.Το βαλερινικό οξύ έχει μυοχαλαρωτική και σπασμολυτική δράση.

Μελέτες επίσης δείχνουν την παρουσία αντισπασμωδικών ουσιών στη βαλεριάνα, κάτι που μπορεί να εξηγήσει την παραδοσιακή της χρήση στην επιληψία. Σε συνδυασμό με την κλασσική θεραπεία, βελτιώνει την καθημερινότητα των επιληπτικών ασθενών, συνεισφέροντας στην πρόληψη των κρίσεων.

Θεωρείται επίσης χρήσιµη σε περιπτώσεις αρθρίτιδας, νευραλγίας, κολίτιδας, υπέρτασης, κολικών του εντέρου, ρευµατικών πόνων και δυσµηνόρροιας αλλά και σε κράµπες, ηµικρανία, αϋπνία, πονόδοντο και νευρικό άσθµα.

Τέλος, χρησιμοποιείται με επιτυχία στην υποστήριξη των ατόμων που θέλουν να σταματήσουν το κάπνισμα. Ηρεμεί από το άγχος και τη νευρικότητα που ακολουθούν τη διακοπή του καπνίσματος.

Χρήση

Φτιάξτε αφέψηµα βαλεριάνας βράζοντας 10 γραµµάρια φύλλα βαλεριάνας σε ένα λίτρο βραστό νερό.
Με τη μορφή αφεψήματος ξηρής ρίζας, σε δοσολογία 1-2γραμ. ανά φλιτζάνι, προσέχοντας την υπερβολική θέρμανση γιατί είναι πολύ πτητική.
Για την αϋπνία αφήστε για 45 λεπτά µία χούφτα φύλλα βαλεριάνας σε δύο κούπες βραστό νερό σκεπάζοντας καλά το σκεύος για να µην κρυώσει το αφέψηµα. Σαν ήπιο κατευναστικό, η βαλεριάνα συστήνεται να λαμβάνεται 30-45 λεπτά πριν τον ύπνο.
Θεωρείται γενικά ασφαλές φυτό, χωρίς τοξικότητα.Προσέξτε όμως, καθώς αναφέρεται ,πάραυτα, πως οι µεγάλες δόσεις βαλεριάνας προκαλούν κακοδιαθεσία,

Στο εμπόριο κυκλοφορεί σε μορφή κάψουλας αλλά και σε καραμέλες. Επίσης, μπορείτε να βρείτε φύλλα του φυτού, ξηρή ρίζα ή ακόμα και να το καλλιεργήσετε σε γλάστρα!