Πολλές φορές η μετακίνηση πληθυσμών, αυτή καθαυτή, οδηγεί σε αλλαγές στον τύπο και την ποιότητα των τροφίμων που αυτοί οι άνθρωποι καταναλώνουν, όπως επίσης και στην τροποποίηση της διαδικασίας της μαγειρικής παρασκευής τους. Παραδείγματος χάριν τρόφιμα όπως ρύζι, ζυμαρικά, καλαμπόκι αλλά και διάφορα γλυκά είναι εύκολα μεταφερόμενα και δεν αλλοιώνονται γρήγορα οπότε και καταναλώνονται πολύ πιο συχνά. Συνεπώς, όσο η ποιότητα της διατροφής μειώνεται, αυξάνεται και η επιρρέπεια σε προβλήματα υγείας που σχετίζονται με τη διατροφή, όπως η παχυσαρκία, οι καρδιαγγειακές ασθένειες και ο σακχαρώδης διαβήτης.
Στην προσπάθεια που είχε γίνει για ομαδοποίηση των παραγόντων προέκυψαν 7 μεγάλες οικογένειες προκειμένου να μπορέσουν να μελετηθούν:
- 1. Προέλευση μεταναστών
- 2. Κοινωνικοπολιτισμικό περιβάλλον
- 3. Αντιλήψεις και πεποιθήσεις γύρω από τη διατροφή
- 4. Πρόσβαση στα τρόφιμα
- 5. Αντιλήψεις και πρακτικές γύρω από το σώμα
- 6. Ψυχολογικοί
- 7. Κοινωνικές υποδομές και υλικά αγαθάΠιο αναλυτικά:
- Η προέλευση των μεταναστών αφορά πληροφορίες σχετικά με το πώς:
- Η χώρα προέλευσης
- Η αστική ή αγροτική διαμονή στην χώρα προέλευσης
- Η ηλικία μετανάστευσης
- Η διάρκεια διαμονής στη χώρα υποδοχής
- Ο τόπος κατοικίας στη χώρα υποδοχή
- Η δυτικοποίηση
έχουν λόγο στις διατροφικές επιλογές.
- Το κοινωνικοοικονομικό περιβάλλον περιέχει το μεγαλύτερο αριθμό παραγόντων που επηρεάζουν τη διατροφική συμπεριφορά όπως είναι:
- Η πολιτιστική ταυτότητα
- Η εθνική ταυτότητα
- Η εθνικότητα
- Οι θρησκευτικές πεποιθήσεις
- Η αντίληψη για την κουλτούρα της χώρας υποδοχής
- Η διαδικασία κοινωνικοποίησης στον τόπο κατοικίας
- Η συμμόρφωση με τις παραδοσιακές διαιτητικές συνήθειες
- Το φύλο και η ηλικία
- Η σχέση με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης
- Οι κοινωνικοί δεσμοί και το δέσιμο
- Στην ομάδα των αντιλήψεων και πεποιθήσεων γύρω από τη διατροφή περιλαμβάνονται:
- Οι απόψεις σχετικά με τον παραδοσιακό τρόπο μαγειρέματος των φαγητών συγκριτικά με τα προμαγειρεμένα γεύματα που κυκλοφορούν στο εμπόριο
- Οι προτιμήσεις των μελών της οικογένειας
- Οι γονικές προτιμήσεις
- Η εξοικείωση με χαρακτηριστικά τρόφιμα της χώρας υποδοχής πριν από την μετανάστευση
- Η εξοικείωση με τρόφιμα στο νέο περιβάλλον αλλά και με νέους τρόπους πραγματοποίησης των αγορών
- Οι αντιλήψεις και πεποιθήσεις γύρω από τα υγιεινά τρόφιμα
- Η αντίληψη για το κόστος αγοράς των τροφίμων
- Τον κοινωνικό ρόλο του φαγητού
- Η πρόσβαση στα τρόφιμα περιλαμβάνει παράγοντες σχετικούς με:
- Τη διαθεσιμότητα των τροφίμων στο νέο περιβάλλον και το χώρο εργασίας, συμπεριλαμβανομένου και πιο παραδοσιακών τροφίμων της χώρας προέλευσης των μεταναστών
- Τα υγιεινά ή τρόφιμα που είναι πιο κοντά στις προτιμήσεις τους
- Τη προσβασιμότητα στα τρόφιμα όσον αφορά τη φυσική μετακίνηση των ατόμων για να κάνουν την αγορά των παραδοσιακών τροφίμων
- Το κόστος των τροφίμων
- Την εποχικότητα των τροφίμων
- Την έλλειψη χρόνου για το μαγείρεμα των παραδοσιακών τους τροφίμων
- Τις αλλαγές στον τρόπο ζωής τους σχετίζεται με εργασιακές και σχολικές υποχρεώσεις
- Οι αντιλήψεις και οι πρακτικές γύρω από το σώμα αφορά παράγοντες που μπορούν να επηρεάσουν τη διατροφική συμπεριφορά όπως:
- Η αντίληψη γύρω από το θέμα της υγείας
- Η τάση για να ακολουθήσουν κάποια δίαιτα
- Η αντίληψη για την εικόνα του σώματος
- Η γνώση και η άποψη σχετικά με το δείκτη μάζας σώματος και η προτίμηση σχετικά με το σωματότυπο
- Οι ψυχολογικοί παράγοντες περιλαμβάνουν παράγοντες που μπορεί να επηρεάζουν τη διατροφική συμπεριφορά όπως:
- Η αντίληψη του συμπεριφοριστικού ελέγχου
- Η αντίληψη σχετικά με τις συνήθειες των ομάδων
- Οι γευστικές προτιμήσεις
- Η κινητοποίηση και τα κίνητρα
- Οι παρελθοντικές συμπεριφορές
- Οι κοινωνικές υποδομές και τα αγαθά περιλαμβάνουν παράγοντες όπως:
- Την εκμάθηση της γλώσσας της χώρας υποδοχής
- Το μορφωτικό επίπεδο
- Τη κοινωνικοοικονομική κατάσταση
- Το εισόδημα
- Τη διατροφική εκπαίδευση
Συνεπώς, τα κύρια μηνύματα που καλό θα ήταν να σημειωθούν είναι τα εξής:
- Για αυτούς τους ανθρώπους είναι πολύ σημαντικό να διατηρήσουν τις διατροφικές συνήθειες που τους επιβάλλει η κουλτούρα τους, παρά το κόστος των τροφίμων.
- Μερικές αλλαγές στις διαιτητικές τους συνήθειες προέρχονται άμεσα από τη μη διαθεσιμότητα ή τις απαγορευτικές τιμές ορισμένων τροφίμων στη χώρα υποδοχής.
- Η συνήθως χαμηλή εργασιακή αμοιβή τους, τους περιορίζει σε τροφικές επιλογές καταλήγοντας έτσι σε μειωμένης ποιότητας τρόφιμα, όπως είναι εκείνα που είναι πλούσια σε κορεσμένα λιπαρά οξέα. Παράλληλα, αγοράζουν και λιγότερα φρούτα και λαχανικά και καταναλώνουν περισσότερα επεξεργασμένα τρόφιμα που είναι πλούσια σε λίπος, ζάχαρη ή αλάτι.
- Οι αντιλήψεις γύρω από τα τρόφιμα και κυρίως όσον αφορά τυχόν θεραπευτικές τους ιδιότητες παίζουν καίριο ρόλο στην τροφική τους επιλογή.
- Οι διαιτητικοί νόμοι που επιβάλλονται από κάθε θρησκεία μπορούν είτε να απαγορεύουν εντελώς την κατανάλωση ορισμένων τροφίμων, άλλα τρόφιμα να τα επιτρέπουν περιστασιακά ή μόνο σε μικρές ποσότητες.
- Οι διαιτητικές επιλογές επηρεάζονται από τη γενιά και την ηλικία, αφού οι παλαιότερες γενιές δυσκολεύονται πολύ περισσότερο από ότι οι νεότερες στο να αλλάξουν τις διατροφικές τους συνήθειες μιας και είναι περισσότερο διαχωρισμένοι από το πληθυσμό της χώρας υποδοχής και συνεπώς συνεχίζουν να καταναλώνουν τα παραδοσιακά τους τρόφιμα.
Πηγές:
- Hibbah Araba Osei-Kwasi, Systematic mapping review of the factors influencing dietary behaviour in ethnic minority groups living in Europe: a DEDIPAC study, International Journal of Behavioral Nutrition and Physical Activity (2016) 13:85
- Gilbert PA et. al., Changing dietary habits of ethnic groups in Europe and implications for health., Nutr Rev. 2008 Apr;66(4):203-15.
Γράφει για το NutriNews.gr η Μαρία Μεντζέλου, Πτυχιούχος Τμήματος Επιστήμης Διαιτολογίας – Διατροφής, Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, Τηλ. 6984515475, email: maria.mentzelou@hotmail.com