Τα τελευταία 10 χρόνια η αγορά των προβιοτικών προϊόντων στην Ευρώπη έχει αναπτυχθεί ραγδαία. Καθώς το ενδιαφέρον του καταναλωτή συνεχίζει να αυξάνει σχετικά με τα προϊόντα τροφίμων που προωθούνται στην αγορά, κυρίως για τα ευεργετικά τους οφέλη στην υγεία, ποια είναι τα πρόσφατα δεδομένα σε σχέση με τα προβιοτικά;
Τα προβιοτικά είναι ζωντανοί μικροοργανισμοί, που βρίσκονται σε κάποια προϊόντα τροφίμων ή συμπληρώματα, τα οποία, όταν καταναλώνονται σε επαρκείς ποσότητες, μπορεί να είναι ωφέλιμα για την υγεία μας καθώς βοηθούν στη διατήρηση καλής ισορροπίας στα βακτήρια που υπάρχουν στον γαστρεντερικό (ΓΕΣ) σωλήνα του ανθρώπου.
Οι πιο κοινοί τύποι προβιοτικών βακτηρίων είναι τα στελέχη των Λακτοβακίλων και των Μπιφιντοβακτηρίων, που, καμιά φορά, συνδυάζονται με στελέχη Στρεπτόκοκκων Θερμόφιλων. Τα προβιοτικά βρίσκονται συνήθως σε γαλακτοκομικά προϊόντα που έχουν υποστεί ζύμωση (όπως το γιαούρτι ή το ξινόγαλα).
Μπορούν, επίσης, να βρεθούν σε συμπληρώματα, όπως ταμπλέτες, κάψουλες ή φακελάκια, στα οποία το προϊόν βρίσκεται υπό μορφή σκόνης.
Έρευνες για τις ευεργετικές επιπτώσεις των προβιοτικών στην υγεία
Παρά το γεγονός ότι υπάρχουν επιστημονικά δεδομένα ότι η κατανάλωση προβιοτικών μπορεί να είναι ευεργετική για την υγεία, τα δεδομένα αυτά αφορούν μόνο τα συγκεκριμένα στελέχη βακτηρίων που έχουν μελετηθεί, και ο ανωτέρω ισχυρισμός δεν αφορά στο σύνολο των προβιοτικών. Έτσι, τα τελευταία χρόνια, η επιστημονική έρευνα έχει εστιάσει, όλο και περισσότερο, στο να εξετάσει την ικανότητα συγκεκριμένων στελεχών προβιοτικών να προστατεύουν από, ή να θεραπεύουν, κάποιες ασθένειες.
Πιθανά ευεργετικά οφέλη κάποιων προβιοτικών στην υγεία των ανθρώπων είναι :
- Μείωση της επίπτωσης ή της σοβαρότητας μολύνσεων του γαστρεντερικού συστήματος
- Βελτίωση της άμυνας του οργανισμού
- Βελτίωση των λειτουργιών του εντέρου.
Τα προβιοτικά βακτήρια ασκούν τις ευεργετικές τους δράσεις με πολλούς τρόπους.
Κάποια μπορεί να παράγουν αντιμικροβιακές ουσίες, μερικά ανταγωνίζονται τα παθογόνα βακτήρια του εντέρου για τα θρεπτικά συστατικά ή για θέσεις δέσμευσης στο τοίχωμα του εντέρου και κάποια ρυθμίζουν το ανοσοποιητικό σύστημα του ξενιστή (δηλαδή, του οργανισμού μέσα στον οποίον ζουν και αναπτύσσονται).
Οποιοσδήποτε κι αν είναι ο μηχανισμός δράσης, για να εμφανιστούν και να διατηρηθούν τα επιθυμητά αποτελέσματα είναι απαραίτητο να καταναλώνουμε τακτικά ζωντανά προβιοτικά βακτήρια, καθώς αυτά απλώς διέρχονται από τον εντερικό σωλήνα και δεν γίνονται μέρος της εντερικής μικροχλωρίδας του ξενιστή.
PROEUHEALTH
Το 2001 συστάθηκε η χρηματοδοτούμενη από την Ε.Ε. ομάδα PROEUHEALTH (“Food”, “GI- tract Functionality” και “Human Health”), με σκοπό να εξετάσει επιστημονικά τον ρόλο κάποιων προβιοτικών βακτηρίων στην ανθρώπινη ευεξία. Η ομάδα δούλεψε για 4 χρόνια και παρήγαγε συναρπαστικά αποτελέσματα σε σχέση με τα οφέλη που αποφέρουν στην υγεία κάποια στελέχη προβιοτικών
Φλεγμονώδεις Νόσοι του Εντέρου (ΦΝΕ)
Οι Φλεγμονώδεις Νόσοι του Εντέρου, όπως η Ελκώδης Κολίτιδα και η Νόσος του Crohn, αποτελούν ασθένειες, κατά τις οποίες οι πάσχοντες βιώνουν συμπτώματα, όπως οξεία διάρροια, έμετο και κοιλιακό πόνο. Οι ΦΝΕ πιστεύεται ότι προκαλούνται όταν το ανοσοποιητικό σύστημα αντιδρά αρνητικά σε συγκεκριμένα βακτήρια του ΓΕ σωλήνα, προκαλώντας φλεγμονή στο έντερο. Η ομάδα μελέτης του PROEUHEALTH έδειξε ότι ορισμένα προβιοτικά, σε αυτήν την περίπτωση συγκεκριμένα στελέχη Λακτόκοκκου και Λακτοβακίλου, μπορεί να βοηθήσουν στην πρόληψη μιας τέτοιας φλεγμονής του εντέρου, ενώ αυτή τη στιγμή διεξάγονται έρευνες σε άτομα που υποφέρουν από τη νόσο Crohn, προκειμένου να εξακριβωθεί, αν υπάρχουν συγκεκριμένα στελέχη Λακτόκοκκων, που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να προλάβουν ή να θεραπεύσουν τις ΦΝΕ.
Γαστρίτιδα και Διάρροια
Το βακτήριο γνωστό ως Ελικοβακτήριο του πυλωρού μπορεί να προκαλέσει γαστρίτιδα, γαστρικά έλκη και, στη χειρότερη περίπτωση, καρκίνο στον άνθρωπο, ενώ το κολοβακτηρίδιο Eσερίχια κόλι (Ε. coli) και η σαλμονέλα Τyphimurium είναι σημαντικές αιτίες μολυσματικής διάρροιας. Στην έρευνα PROEUHEALTH, συγκεκριμένα στελέχη Λακτοβακίλων μείωσαν τον αριθμό των Ελικοβακτηρίων του πυλωρού και των στελεχών της Σαλμονέλας Typhimurium σε ποντίκια. Στις μέρες μας είναι υπό σχεδιασμό και άλλες έρευνες που αφορούν στη μελέτη της επίδρασης συγκεκριμένων στελεχών Λακτοβακίλων σε ανθρώπους και μπορεί να παρέχουν μια νέα μέθοδο, με την οποία να προλαμβάνουμε και να θεραπεύουμε τη γαστρίτιδα και τη διάρροια
Οι ισχυρισμοί για την υγεία- αποτέλεσμα επιστημονικής έρευνας
Το 2007 τέθηκε σ
ε ισχύ ο κανονισμός της Ε.Ε. για τη διατροφή και τους ισχυρισμούς για την υγεία (1924/2006/EC). Μία από τις αλλαγές- κλειδιά που εισήγαγε ο νέος κανονισμός ήταν ότι οι παρασκευαστές των προβιοτικών πρέπει να καταθέτουν οποιονδήποτε ισχυρισμό υγείας στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή (EC), όπου τα αιτήματά τους θα αξιολογούνται επιστημονικά από την Αρχή της Ευρωπαϊκής Ασφάλειας των Τροφίμων (EFSA) και, είτε θα γίνονται δεκτά είτε θα απορρίπτονται. Μέχρι το 2010, οι ισχυρισμοί για την υγεία των προβιοτικών προϊόντων θα έχουν διαπιστευθεί μέσω αυτής της διαδικασίας, δίνοντας έτσι στον καταναλωτή αξιόπιστη καθοδήγηση όσον αφορά τα πιθανά οφέλη για την υγεία από αυτά τα προϊόντα.
Βιβλιογραφικές Αναφορές
The British Dietetic Association, Food facts section
Howlett J (2008) Functional Foods – From Science to Health and Claims. ILSI EUROPE Concise Monograph Series.
Report of a joint FAO/WHO expert consultation on evaluation of health and nutritional properties of probiotics in food including powder milk with live lactic acid bacteria.
PROEUHEALTH – the food, GI tract functionality and human health cluster, Consumer platform section
Regulation (EC) No 1924/2006/EC of the European Parliament and of the Council of 20th December 2006 on nutrition and health claims made on foods.
Πηγή: