Ναι η ζάχαρη βλάπτει. Ναι η ζάχαρη είναι εθιστική.

Όμως με τι μπορώ να την αντικαταστήσω;

Τι είναι οι γλυκαντικές ύλες; Θα είναι το ίδιο ‘’γλυκό’’ το αποτέλεσμα; Είναι ασφαλή για την υγεία μου; Εύλογα ερωτήματα, που έχουν ωστόσο απαντήσεις.

Ξεκινάμε!

Οι γλυκαντικές ύλες είναι πρόσθετα συστατικά των τροφίμων, τα οποία μιμούνται τη δράση της ζάχαρης στο τομέα της γεύσης.

• Ασπαρτάμη
  Ανακαλύφθηκε από το 1956 και είναι τεχνητή γλυκαντική ουσία.
• Θεωρείται γλυκαντικό χαμηλής θερμιδικής αξίας εξαιτίας του είναι 180 – 200 φορές πιο γλυκιά από τη ζάχαρη, οπότε χρειάζεται πολύ μικρότερη ποσότητα αυτής για να επιτευχθεί το ίδιο γλυκαντικό αποτέλεσμα. Μεταβολίζεται στον ανθρώπινο οργανισμό και αποδίδει 4 θερμίδες ανά γραμμάριο.
• Πρέπει να ΑΠΟΦΕΥΓΕΤΑΙ από ανθρώπους που πάσχουν από φαινυλκετονουρία (PKU) εξαιτίας της αυξημένης της περιεκτικότητας στο αμινοξύ φαινυλαλανίνη.
• Είναι ασφαλής για ανθρώπινη κατανάλωση, συμπεριλαμβανομένου των εγκύων γυναικών και τα παιδιά, με τις μέχρι τώρα μελέτες να μην υποδεικνύουν πως σχετίζεται με την καρκινογένεση.
• Η αποδεκτή ημερήσια πρόσληψη είναι 40 mg / Kg σωματικού βάρους
• Tip: Δεν είναι σταθερή υπό την επίδραση της θερμότητας.

Ακεσουλφαμικό κάλιο

• Είναι τεχνητή γλυκαντική ουσία και μάλιστα 200 φορές πιο γλυκιά από τη ζάχαρη, όπως η ασπαρτάμη.
• Χρησιμοποιείται ευρέως στη βιομηχανία τροφίμων, τόσο σε τρόφιμα όσο και σε ποτά.
• Δε μεταβολίζεται από τον ανθρώπινο οργανισμό, συνεπώς δεν αποδίδει θερμίδες. Μετά την κατανάλωσή της, απορροφάται ταχύτατα και αποβάλλεται αμετάβλητη.
• Η αποδεκτή ημερήσια πρόσληψη είναι 9 mg / Kg σωματικού βάρους, η οποία είναι ασφαλής, δίχως να ενέχει κίνδυνο τοξικότητας και γονιδιακών μεταλλάξεων.
• Tip: Είναι σταθερή με τη δράση της θερμότητας, ίσως αν χρησιμοποιηθεί μεμονωμένα να αφήνει μια πικρή επίγευση, για αυτό συνήθως είναι αναμεμειγμένη και με άλλα γλυκαντικά όπως σουκραλόζη ή ασπαρτάμη.

Σουκραλόζη

• Ανακαλύφθηκε το 1976 και είναι τεχνητή γλυκαντική ουσία.
• Είναι 450 – 650 φορές πιο γλυκό από τη ζάχαρη. Δε μεταβολίζεται από τον ανθρώπινο οργανισμό, συνεπώς δεν αποδίδει θερμίδες. Αποβάλλεται από τα κόπρανα, με το 17 – 27% αυτού να απορροφάται.
• Δεν είναι τοξική, ούτε σχετίζεται με καρκινογένεση είτε με άλλες νευρολογικές επιπτώσεις.
• Η αποδεκτή ημερήσια πρόσληψη είναι 15 mg / Kg σωματικού βάρους.
• Tip: Είναι διαλυτή στο νερό και αντέχει την επίδραση της θερμοκρασίας

Σακχαρίνη

• Ανακαλύφθηκε το 1878 και είναι τεχνητή γλυκαντική ουσία.
• Είναι 300 – 400 φορές πιο γλυκιά από τη ζάχαρη, με πολλούς να θεωρούν πως αφήνει μια μεταλλική ή πικρή επίγευση. Χρησιμοποιείται τόσο στη βιομηχανία τροφίμων, όσο και στη παραγωγή καλλυντικών προϊόντων, βιταμινών και φαρμάκων.
• Δε μεταβολίζεται από τον ανθρώπινο οργανισμό, συνεπώς δεν αποδίδει θερμίδες. Αποβάλλεται από τα νεφρά.
• Το θέμα της ασφαλούς της χρήσης τέθηκε αρκετά υπό αμφισβήτηση, με τελική κατάληξη το να χρησιμοποιείται από το γενικό κοινό, αλλά να αποφεύγεται από βρέφη, παιδιά και έγκυες γυναίκες.
• Η αποδεκτή ημερήσια πρόσληψη είναι 5 mg / Kg σωματικού βάρους.

Ξυλιτόλη

• Είναι φυσικό σάκχαρο, με εμφάνιση και γεύση ίδια με τη ζάχαρη. Παρ’ όλα αυτά δε μετατρέπεται σε οξέα, συνεπώς είναι πιο αποδοτικό στη διατήρηση της υγείας των δοντιών. Ακόμα, εξαιτίας του αργού ρυθμού απορρόφησής της έχει πιο θετική δράση στη ρύθμιση του σακχαρώδη διαβήτη, συγκριτικά με τη ζάχαρη.
• Μεταβολίζεται στον ανθρώπινο οργανισμό και αποδίδει 2,4 θερμίδες ανά γραμμάριο. Περιέχεται σε πολλά φρούτα και λαχανικά και παράγεται ακόμα και από τον ανθρώπινο οργανισμό σε πολύ μικρή ποσότητα.
• Είναι ασφαλής η κατανάλωση της από τον άνθρωπο.
• Η αποδεκτή ημερήσια ποσότητα δεν έχει ακόμα καθοριστεί, αλλά η υπερβολική κατανάλωσή της μπορεί να έχει υπακτική δράση.

Τέλος, η ‘’διάσημη’’ Στέβια

• Η στέβια είναι ένα φυτό, από την οποία προκύπτουν οι γλυκοζίτες στεβιόλης, που είναι 300 φορές πιο γλυκιά από τη ζάχαρη.
• Δεν αποδίδει θερμίδες γιατί δεν αναγνωρίζεται ως ‘’ζάχαρη’’ από τον ανθρώπινο οργανισμό, με έρευνες να δείχνουν πολύ ενθαρρυντικά αποτελέσματα στη προσπάθεια ρύθμισης του σακχαρώδη διαβήτη.
• Οι γλυκοζίτες στεβιόλης απαρτίζεται από μη – τοξικές και μη – μεταλλαξιογόνες ενώσεις.
• Είναι ασφαλής η κατανάλωσή της από το γενικό πληθυσμό, συμπεριλαμβανομένου των εγκύων και των παιδιών.
• Η αποδεκτή ημερήσια πρόσληψη είναι 4 mg / Kg σωματικού βάρους.
• Tip: Μπορεί να χρησιμοποιηθεί στο μαγείρεμα.

Η αλήθεια είναι πως για τη διατήρηση ενός φυσιολογικού σωματικού βάρους, αν δεν παραβιάζεται η διατήρηση ενός ισορροπημένου ενεργειακού ισοζυγίου τα πρόσθετα σάκχαρα δεν είναι πιο πιθανό να προκαλέσουν αύξηση του σωματικού βάρους από ότι οποιαδήποτε άλλη πηγή ενέργειας.

Πηγές:
Saurabh Sharma, Swati Walia, Comprehensive review on agro technologies of low-calorie natural sweetener stevia (Stevia rebaudiana Bertoni): a boon to diabetic patients, Journal of the Science of Food and Agriculture, Volume 96, Issue 6, April 2016, Pages 1867–1879
Sanchari Chattopadhyay, Utpal Raychaudhuri, Artificial sweeteners – a review, J Food Sci. Technol. 2014 Apr; 51(4): 611–621.
Cindy Fitch, Kathryn S. Keim, Position of the Academy of Nutrition and Dietetics: Use of Nutritive and Nonnutritive Sweeteners, Journal of the Academy of Nutrition and Dietetics, Volume 112, Issue 5, May 2012, Pages 739–758
http://www.nhs.uk/Livewell/Goodfood/Pages/the-truth-about-artificial-sweeteners.aspx

Γράφει για το NutriNews.gr η Μαρία Μεντζέλου, Πτυχιούχος Τμήματος Επιστήμης Διαιτολογίας – Διατροφής, Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, Τηλέφωνο: 6984515475, E-mail: maria.mentzelou@hotmail.com