Ο ύπνος συνεισφέρει σημαντικά στην προώθηση της σωματικής και πνευματικής υγείας, ιδιαιτέρως στους εφήβους. Καλός ύπνος σημαίνει:

• Επαρκής διάρκεια
• Καλή ποιότητα
• Κατάλληλο timing
• Απουσία διαταραχών ύπνου

Συστήνεται ύπνος 8 – 10 ώρες για τους έφηβους ηλικίας 14 – 17 ετών, προκειμένου να εξασφαλιστούν τα μέγιστα οφέλη για το ‘’ευ ζην’’ . Ωστόσο, οι συστάσεις δεν είναι απόλυτες καθώς θα πρέπει να ληφθούν υπόψιν οι διαφοροποιήσεις των αναγκών από άτομο σε άτομο.

Υπάρχουν ποικίλοι παράγοντες μπορεί να οδηγήσουν διαταραχές ύπνου, όμως ο ανεπαρκής ύπνος έχει συνδεθεί με τα παρακάτω:

• Παχυσαρκία
• Κατάθλιψη
• Μειωμένη σχολική επίδοση
• Ποιότητα ζωής
• Ριψοκίνδυνες συμπεριφορές.

Μειωμένη διάρκεια ύπνου έχει συνδεθεί με την πρόσληψη βάρους και την παχυσαρκία κατά την εφηβεία.

Αυτό συμβαίνει γιατί παρατηρήθηκε αυξημένη κατανάλωση θερμίδων (130% των ημερήσιων θερμιδικών αναγκών):

• Κατανάλωση περισσότερων γευμάτων
• Κατανάλωση πρόσθετων 550 θερμίδων κατά τη διάρκεια της νύχτας.
• Σημαντικές αλλαγές σε ορμόνες κλειδιά (αύξηση γκρελίνης, μείωση λεπτίνης, αυξημένη αίσθηση πείνας) για την όρεξη προκαλούνται έπειτα από περιορισμό ύπνου.
• Ανεπαρκής ύπνος προκαλεί στρες στο μεταβολισμό προκαλώντας μια σειρά από ανεπιθύμητες επιδράσεις στις λειτουργίες του οργανισμού και στις ορμόνες.

Παρά την ορμονική εξήγηση κυριότερος παράγοντας που συνδέει την έλλειψη ύπνου με την αυξημένη κατανάλωση φαγητού είναι η επαγόμενη μειωμένη ενεργειακή δαπάνη. Αυτό συμβαίνει γιατί το αίσθημα κούρασης που προκαλεί η έλλειψη ύπνου έχει ως αποτέλεσμα να μειώνει τη σωματική δραστηριότητα ή/και να αυξάνει την καθιστική συμπεριφορά. Επίσης, όσοι κοιμούνται λιγότερο έχουν περισσότερο χρόνο και ευκαιρίες να φάνε σε ένα περιβάλλον που προωθεί την παχυσαρκία. Όσοι κοιμούνται λιγότερο από τις ανάγκες τους τείνουν να επιθυμούν ενεργειακά πυκνά τρόφιμα, πλούσια σε λίπος και ζάχαρη. Πρόσληψη μεγαλύτερης ποσότητας λιπώδους μάζας σε σύγκριση με εκείνους που κάλυπταν τις αναγκαίες ώρες ύπνου.

Για όλους τους παραπάνω λόγους πρέπει να διερευνώνται οι συνήθειες ύπνου, καθώς η καθημερινότητα είναι ένα σύνολο πραγμάτων που αφορούν τον ύπνο, τη διατροφή, την καθιστική συμπεριφορά και τη φυσική δραστηριότητα. Ο έξυπνος συνδυασμός των παραπάνω και η ολιστική προσέγγιση της υγείας μπορούν συνεργιστικά να οδηγήσουν στη βελτίωση του βιοτικού επιπέδου.

Πηγές: Chaput J, Dutil C, Lack of sleep as a contributor to obesity in adolescents: impacts on eating and activity behaviors., Int J Behav Nutr Phys Act. 2016 Sep 26;13(1):103

Γράφει για το NutriNews.gr η Μαρία Μεντζέλου, Πτυχιούχος Τμήματος Επιστήμης Διαιτολογίας – Διατροφής, Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, Τηλ. 6984515475, email: maria.mentzelou@hotmail.com