Διαχρονική ευχή των περισσότερων είναι να αυξήσουν την αντοχή τους και για αυτό το σκοπό υπάρχουν διάφορες στρατηγικές. Η βιομηχανία τροφίμων μέσω των συμπληρωμάτων διατροφής έχει επιστρατευθεί για την πραγμάτωση αυτής της ευχής, καθώς προσπαθούν να βρουν συστατικά που επιδρούν στο μεταβολισμό του λίπους.
Οι υδατάνθρακες και το λίπος είναι τα ενεργειακά καύσιμα που επηρεάζουν την άσκηση σε επίπεδο έντασης και διάρκειας. Παραδείγματος χάριν, σε μια προπόνηση χαμηλής έντασης και υψηλής διάρκειας, η αναλογία της οξείδωσης λίπους αυξάνεται και αυτή των υδατανθράκων μειώνεται, ενώ αντιθέτως όσο αυξάνεται η ένταση της άσκησης συμβαίνει το αντίθετο.
Γιατί είναι σημαντική η καύση λίπους;
Οι αποθήκες γλυκογόνου τόσο στο ήπαρ όσο και στους μύες είναι περιορισμένες, σε αντίθεση με τα ενδογενή αποθέματα λίπους που είναι μεγάλα και μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως μια ανεξάντλητη πηγή καυσίμων κατά τη διάρκεια της άσκησης.
Άραγε όλα αυτά τα σκευάσματα που υπάρχουν στην αγορά είναι αποτελεσματικά ή είναι τρικ των καιρών;
Καφεΐνη
Προφίλ: Είναι ψυχοενεργητικό συστατικό ευρέως διαδεδομένο στον καφέ, στο τσάι και στα αναψυκτικά τύπου κόλα. Απορροφάται στο στομάχι και στο λεπτό έντερο, εμφανίζει μέγιστη συγκέντρωση στο πλάσμα μέσα σε 30 – 90 λεπτά.
Δράση: Η καφεΐνη έχει φανεί πως ενισχύει την αντοχή. Αυτή η θετική δράση της πιθανώς προωθεί την οξείδωση του λίπους και αναστέλλει την οξείδωση των υδατανθράκων τόσο στον ενεργό μυ όσο και στο ήπαρ. Μια δόση που κυμαίνεται στα 2 mg/kg ως τα 13 mg/kg 1 ώρα πριν την άσκηση πιθανόν να έχει εργογενή επίδραση στην αντοχή, πάντα όμως οι αθλητές χρειάζεται να αποφεύγουν την κατάχρηση.
Εκχύλισμα πράσινου τσαγιού
Προφίλ: Φυτικό προϊόν, με κυριότερα χαρακτηριστικά τις πολυφαινόλες, φλαβονόλες, φλαβόνες και φλαβονοτριόλες με κυριότερες τις κατεχίνες. Ακόμα περιέχει κερσετίνη, άλλα φαινολικά στοιχεία και καφεΐνη.
Δράση: Η κατανάλωση σε μια δόση που κυμαίνεται στα 200 mg/kg ως 800 mg/kg σε μακροχρόνια βάση μπορεί να ενισχύσει την αντοχή μέσω της αύξησης οξείδωσης του λίπους. Η επίδραση μπορεί να ενισχυθεί σε συνδυασμό με άσκηση.
L – Καρνιτίνη
Προφίλ: Η καρνιτίνη είναι ενδογενές συστατικό που για τη σύνθεση του χρειάζεται τόσο αμινοξέα όσο και βιταμίνες. Η L – Καρνιτίνη βρίσκεται ως ελεύθερη καρνιτίνη στο πλάσμα σε συγκέντρωση 40 μmol/L ως 50 μmol/L στους ενήλικες και κυρίως αποθηκεύεται στους μύες. Διαιτητικές πηγές της είναι τα ζωικά προϊόντα και πιο συγκεκριμένα το κόκκινο κρέας και τα γαλακτοκομικά προϊόντα.
Δράση: Βασική της λειτουργία είναι η μετατόπιση των λιπαρών οξέων μακράς αλύσου από το κυτοσόλιο στο μιτοχόνδριο για επακόλουθη β – οξείδωση. Οι απαιτήσεις της συνήθως καλύπτονται από την ενδογενή παραγωγή της. Εν τέλει, μια δόση 2 – 4 g ίσως και να μπορούσε να βελτιώσει την αντοχή, όμως πρέπει οι επιπλοκές της να διερευνηθούν περαιτέρω, ειδικά στους αθλητές.
Καψαϊκίνη
Προφίλ: Είναι το συστατικό που προσδίδει την πικάντικη γεύση στις κόκκινες πιπεριές. Απορροφάται παθητικά, στο στομάχι περίπου το 20% και 80% στο λεπτό έντερο μέσα σε μια ώρα.
Δράση: Χρειάζονται περαιτέρω μελέτες προκειμένου να εξεταστεί η επίδραση της στην αντοχή των αθλητών, όπως και για να προσδιοριστεί η κατάλληλη δόση, που θα βελτιώνει την απόδοση των αθλητών.
Ginseng (Τζίνσενγκ)
Προφίλ: Είναι η ρίζα φυτού ασιατικής προέλευσης και της έχουν αποδοθεί φαρμακολογικές επιδράσεις στο καρδιαγγειακό και στο κεντρικό νευρικό σύστημα. Παράλληλα, επηρεάζει στη ρύθμιση του ανοσοποιητικού συστήματος και δρα νευροπροστατευτικά, αντιοξειδωτικά και αντικαρκινικά.
Δράση: Χρόνια χορήγηση τζίνσενγκ μπορεί να έχει εργογενή δράση επειδή ενισχύει την οξείδωση του λίπους κατά τη διάρκεια της άσκησης. Ακόμα, περισσότερες μελέτες πρέπει να διεξαχθούν για να καθοριστεί η κατάλληλη δόση και για να προσδιοριστεί ο κατάλληλος χρόνος χορήγησης στους αθλητές αντοχής
Ταυρίνη
Προφίλ: Είναι αμινο – παράγωγο, με την ενδογενή σύνθεση της να μεταβάλλεται αρκετά μεταξύ των ατόμων διότι επηρεάζεται από τη διατροφική κατάσταση, τη συνολική πρωτεϊνική πρόσληψη και τη διαθεσιμότητα κυστεΐνης στον οργανισμό.
Δράση: Η παραγωγή της καλύπτεται από την ενδογενή σύνθεση της. Ταυτόχρονα, είναι ανεπαρκείς οι ενδείξεις που σχετίζονται με την επαγόμενη οξείδωση λίπους και την ενίσχυση της αθλητικής απόδοσης.
Πηγές: Kim J et. al., Nutrition Supplements to Stimulate Lipolysis: A Review in Relation to Endurance Exercise Capacity., J Nutr Sci Vitaminol (Tokyo). 2016;62(3):141-61
Γράφει για το NutriNews.gr η Μαρία Μεντζέλου, Πτυχιούχος Τμήματος Επιστήμης Διαιτολογίας – Διατροφής, Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, Τηλ. 6984515475, email: maria.mentzelou@hotmail.com