Η περίοδος της εγκυμοσύνης πάντα θα μας ενδιαφέρει μιας και ο πολυπόθητος στόχος είναι να προσφέρουμε στη μέλλουσα μητέρα και στο έμβρυο τα μέγιστα οφέλη τόσο για την επιτυχή ολοκλήρωση της κύησης, όσο και για την αποκόμιση όλων εκείνων των παραγόντων που θα δώσουν τις καλύτερες προοπτικές για την ανάπτυξη του βρέφους.
Η υποθρεψία κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης έχει συνδεθεί με την ανάπτυξη διάφορων ψυχιατρικών διαταραχών από την εμβρυική ηλικία ως την ενήλικη ζωή του παιδιού. Στην προσπάθεια εντοπισμού των διατροφικών παραγόντων που συνδέονται με την ανάπτυξή τους, έχει αναδυθεί ο ρόλος που διαδραματίζουν τα πολυακόρεστα λιπαρά οξέα.
5 πράγματα για τα Πολυακόρεστα λιπαρά οξέα που δεν ήξερες:
1. Εμπλέκονται στη φυσιολογική εγκεφαλική ανάπτυξη και λειτουργία.
2. Έχουν πιο συγγενή βιολογική λειτουργία με την οικογένεια των ω–3 και ω–6 λιπαρών οξέων.
3. Κύριοι αντιπρόσωποι: Δοκοσαεξανοϊκό οξύ (DHA) και το Αραχιδονικό οξύ (AA). Αντιπροσωπεύουν το 40% – 50% αντίστοιχα των πολυακόρεστων λιπαρών οξέων που βρίσκονται στον εγκέφαλο.
Πολύ σημαντικό λιπίδιο είναι το Εικοσιπεντανοϊκό οξύ (EPA) παρά τη χαμηλότερη συγκέντρωση του. Τέλος σημαντικά λιπίδια είναι το Λινολεϊκό οξύ – πρόδρομο μόριο του αραχιδονικού οξέος και το α – λινολενικό οξύ – πρόδρομο μόριο των DHA και EPA.
4. Η υψηλή αναλογία του κλάσματος ω – 6 / ω – 3 είναι μη επιθυμητή για τη σωστή λειτουργία του κεντρικού νευρικού συστήματος.
5. Το δοκοσαεξανοϊκό οξύ και το αραχιδονικό οξύ μπορούν στον άνθρωπο να προσληφθούν μόνο διαμέσου της διατροφής.
Διαιτητικές πηγές πολυακόρεστων λιπαρών οξέων
Είναι σημαντική η σύσταση λιπαρών οξέων στη διατροφή της μητέρας κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και της γαλουχίας καθώς όχι μόνο επηρεάζει τα επίπεδα του εμβρύου και του βρέφους, αλλά και τη σύσταση λιπιδίων σε ιστούς που αναπτύσσονται και ωριμάζουν.
Κατά την περίοδο της κύησης κυρίως κατά τη διάρκεια του 3ου τριμήνου κύησης, όπως και κατά την πρώιμη μεταγεννητική ζωή πριν τον απογαλακτισμό το DHA συσσωρεύεται ταχέως. Η ανεπάρκεια σε DHA έχει συσχετιστεί με μόνιμη βλάβη του νευρικού δικτύου που συνδέεται με την εκδήλωση ψυχιατρικών διαταραχών στη μετέπειτα ζωή.
Η παιδική ηλικία και η εφηβεία είναι καίριες περίοδοι για την ωρίμανση του εγκεφάλου και ιδιαιτέρως για την δημιουργία συνδέσεων μεταξύ εγκεφαλικών περιοχών που αφορούν την επίτευξη της προσοχή, εκτελεστικές λειτουργίες και περιοχές του εγκεφάλου που εμπλέκονται στη ρύθμιση των συναισθημάτων και της διάθεσης.
Ρόλος Ω -3 και Ω -6 λιπαρών οξέων στην εγκεφαλική ανάπτυξη και ωρίμανση (στην προγεννητική και μεταγεννητική περίοδο):
Ω -3:
- Κυτταρική διαφοροποίηση
- Νευρογένεση
- Συναπτογένεση
- Επέκταση φαιάς ουσίας
- Σύνθεση μεμβρανικών φωσφολιποειδών και ρευστότητα
Ω -6:
- Παραγωγή νευροτροποποιητών
- Παραγωγή προ – φλεγμονωδών μορίων
- Ανταγωνισμό με τη συσσώρευση ω -3 λιπαρών οξέων
- Προγραμματισμός του ανοσοποιητικού συστήματος
Σχετικά με τα συμπληρώματα
Η συμπληρωματική χορήγηση Ω – 3 λιπαρών οξέων κατά την περίοδο της εγκυμοσύνης και της γαλουχίας χρειάζεται περαιτέρω διερεύνηση για την εξακρίβωση της αποτελεσματικότητάς της και προκειμένου να διεξαχθούν ασφαλή συμπεράσματα.
Συμπερασματικά, αυτό που μπορεί προς το παρόν να προταθεί είναι αλλαγές στο τρόπο ζωής (Υγιεινοδιαιτητικές παρεμβάσεις), δίνοντας ιδιαίτερη βάση στο δοκοσαεξανοϊκό οξύ, μπορούν να φανούν βοηθητικές στην πρόληψη ή και τη μείωση του κινδύνου ανάπτυξης νευροψυχιατρικών διαταραχών. Η μητέρα λοιπόν, μέσω μιας ισορροπημένης διατροφής εξατομικευμένη στις ανάγκες εκείνης αλλά και του εμβρύου, κάνει το στόχο για λήψη του μέγιστου οφέλους αρκετά ρεαλιστικό.
Πηγές:
Maria Grazia Morgese and Luigia Trabace, Maternal Malnutrition in the Etiopathogenesis of Psychiatric Diseases: Role of Polyunsaturated Fatty Acids, Brain Sci. 2016 Sep; 6(3): 24
Γράφει για το NutriNews.gr η Μαρία Μεντζέλου, Πτυχιούχος Τμήματος Επιστήμης Διαιτολογίας – Διατροφής, Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, Τηλ. 6984515475, email: maria.mentzelou@hotmail.com